บริการสาธารณะคืออะไร

                             ประชาชนผูรับบริการสาธารณะ

• หัวใจสำคัญอีกอย่างของนักรัฐศาสตร์ หรือนักปกครอง จะต้องเรียนรู้ คือ บริการสาธารณะ

• บริการสาธารณะ คือ การสนองตอบความต้องการทางสังคมและปัจเจกชนที่เป็นสมาชิกของสังคมในอันที่จะได้รับบริการจากรัฐในเรื่องที่ เอกชน หรือ รัฐวิสาหกิจเอกชน ไม่อาจตอบสนองได้ ไม่ว่าจะเป็นการจัดให้มีบริการสาธารณะในด้านการคุ้มครองความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน การจัดให้มีสิ่งสาธารณูปโภคต่างๆ

    ความหมายของบริการสาธารณะ

     บริการสาธารณะนั้นจะต้องประกอบด้วยเงื่อนไข 2 ประการคือ

  1 )  จะต้องเป็นกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับนิติบุคคลมหาชน หมายถึงกรณีที่นิติบุคคลมหาชนเป็นผู้ประกอบกิจกรรมด้วยตนเอง 

ได้แก่ กิจกรรมที่รัฐ หรือ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น หรือรัฐวิสาหกิจ เป็นผู้ดำเนินการและยังหมายความถึงกรณีที่รัฐมอบกิจกรรมของรัฐบางประเภทเป็นผู้ดำเนินงาน  เช่น การขนส่งสาธารณะ สถานที่ตรวจสภาพรถเป็นต้น ซึ่งโดยหน้าที่สิ่งเหล่านี้ต้องเป็นบริการสาธารณะ แต่รัฐก็ได้มอบหมายให้เอกชนเข้ามาจัดทำได้ ภายใต้เงื่อนไข

  2 ) กิจกรรมตามข้อหนึ่งจะต้องเป็นกิจกรรม ที่มีวัตถุประสงค์ เพื่อประโยชน์สาธารณะ และตอบสนองความต้องการของประชาชน

                                ประเภทของบริการสาธารณะยังแยกได้อีก 2 ประเภท คือ

  1.        บริการสาธารณะทางปกครอง หมายถึง กิจกรรมโดยสภาพแล้วเป็นงานในหน้าที่ของฝ่ายปกครองที่จะต้องจัดทำขึ้นเพื่อสนองตอบความต้องการของประชาชน เช่น การดูแลความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน ความสงบสุขของชุมชน 

กิจกรรมประเภทนี้ ฝ่ายปกครองต้องอาศัยอำนาจพิเศษตามกฎหมายในการจัดทำ คือต้องมีกฎหมายรับรองชัดเจน

• บริการสาธารณะทางปกครองนี้ฝ่ายปกครองหรือรัฐจะต้องจัดทำขึ้นโดยที่ประชาชนไม่ต้องเสียค่าตอบแทน นอกจากนี้เนื้อหา บริการสาธารณะทางปกครองจะเป็นเรื่องที่ฝ่ายปกครองต้องอาศัยเทคนิคพิเศษในการจัดทำรวมทั้งอำนาจพิเศษของฝ่ายปกครอง ( สรุปง่ายๆ บริการสาธารณะประเภทนี้ไม่สามารถโอนให้เอกชนจัดทำแทนได้ครับ เช่น การมีทหาร -ตำรวจ เป็นต้น )

  2  . บริการสาธารณะทางอุตสาหกรรมและพาณิชยกรรม บริการรูปแบบนี้ จะคล้ายกับ วิสาหกิจของเอกชนทุกอย่าง 

ทั้งด้านวัตถุบริการ - แหล่งที่มาของเงินทุน -และวิธีปฏิบัติงาน

                         ข้อแตกต่างบริการสาธารณะประเภทนี้ กับบริการสาธารณะทางปกครอง

(2.1) วัตถุแห่งบริการ บริการสาธารณะทางปกครอง มุ่งเน้นสนองตอบความต้องการของประชาชนในประเทศเพียงอย่างเดียว
-ส่วนบริการสาธารณะอุตสาหกรรมนั้น มีวัตถุประสงค์ด้านเศรษฐกิจเหมือเอกชนทุกอย่าง คือ เน้นการผลิต จำหน่ายและการแบ่งปันผลประโยชน์ เช่นเดียวกับเอกชน

( 2.2 ) วิธีปฏิบัติงาน บริการสาธารณะทางปกครอง มีวิธีที่รัฐสร้างขึ้นมาเป็นแบบแผนเดียวกัน มีระบบบังคับบัญชา และใช้กับผู้ปฏิบัติเหมือนกันทุกคน

--ส่วนบริการประเภทอุตสาหกรรมฯจะมีวิธีปฏิบัติซึ่งสร้างขึ้นมาเองต่างหากต่างจากทางปกครอง เพื่อให้เกิดความคล่องตัวในการดำเนินงาน

( 2.3 )แหล่งที่มาของทุน บริการทางปกครองจะมีแหล่งที่มาจากรัฐเพียงฝ่ายเดียว โดยค่าใช้จ่ายทั้งหมดรัฐเป็นผู้รับผิดชอบ

--ส่วนแบบอุตสาหกรรม แหล่งรายได้ส่วนใหญ่จะมาจากค่าตอบแทนการบริการของผู้ใช้บริการ

นอกจากนี้ผู้ใช้บริการสาธารณะทั้งสองประเภท ยังมีสถานะภาพที่แตกต่างกันอีกด้วย

--ผู้ใช้บริการทางปกครองนั้น สถานะภาพจะถูกกำหนดโดยกฎข้อบังคับ มีลักษณะเป็นนิติกรรมที่มีเงื่อนไข
--ผู้ใช้บริการอุตสาหกรรม นั้นจะมีลักษณะเป็นสัญญาตามกฎหมายมหาชน

• แต่เดิม บริการสาธารณะทุกประเภท เป็นสิ่งที่รัฐจัดทำขึ้นทั้งสิ้น ต่อมา เมื่อมีเนื้อหาที่ต่างกันออกไปชัดมากขึ้นจึงแยกกัน และมีการโอนบริการสาธารณะบางส่วนไปให้เอกชนรับผิดชอบแทนได้ เพื่อความคล่องตัว และยืดหยุ่น ***

                          กังวาล ทองเนตร รัฐศาสตร์ การปกครอง มหาวิทยาลัยรามคำแหง